Luật sư bỏ về giữa chừng, tòa mệt mỏi

Những năm gần đây, chuyện luật sư tự ý bỏ ngang phiên tòa hoặc xin rút lui khi tòa đang xét xử để bày tỏ thái độ phản đối đã xảy ra không ít. Gặp tình huống này, hầu hết các tòa đều phải hoãn xử. Chuyện này đang gây tranh cãi...

Đầu năm nay, trong phiên xử của TAND tỉnh Bắc Giang đối với bị cáo Lê Văn Luyện về tội giết người, trong phần thủ tục, trước việc nhiều nhân chứng, đại diện nạn nhân... vắng mặt không lý do, hội đồng xét xử đã hỏi ý kiến đại diện VKS và luật sư về việc có nên hoãn phiên tòa hay không.

Bỏ về để phản đối

Sau đó, đại diện VKS và luật sư đều có ý kiến là tòa nên hoãn xử để triệu tập lại những người vắng mặt. Tuy nhiên, sau khi vào hội ý, hội đồng xét xử lại ra tuyên bố rằng việc thiếu một số nhân chứng, đại diện cho các nạn nhân không ảnh hưởng đến quá trình xét xử nên tiếp tục phiên tòa.

Không đồng tình, hai luật sư bảo vệ quyền lợi cho người bị hại đã xin rút lui khỏi phiên xử. Theo các luật sư, việc đại diện của nạn nhân vắng mặt làm vai trò luật sư của họ trong phiên tòa không còn ý nghĩa nữa. Trước diễn biến trên, hội đồng xét xử lại phải hội ý lần nữa sau đó tạm dừng phiên xử, đến chiều mới tiếp tục.

Trước đó, tháng 11-2010, tại phiên xử bị cáo Trần Thị Nguyệt phạm tội cướp tài sản tại TAND huyện Điện Biên (Điện Biên), ba luật sư bào chữa cho bị cáo đã bỏ về giữa chừng để phản đối việc đại diện VKS không hề có tên trong “Quyết định đưa vụ án ra xét xử” nhưng vẫn đường hoàng ngồi ghế công tố.

Một vụ khác xảy ra tại phiên xử một vụ cố ý gây thương tích của TAND TP Hà Nội. Tại tòa, luật sư đề nghị triệu tập thêm người làm chứng, giám định viên để đối chất nhưng hội đồng xét xử từ chối, cho rằng không cần thiết. Phản đối quyết định này, luật sư đã bỏ ngang phiên tòa ra về.

Tòa phải hoãn xử

Trên đây chỉ là vài ví dụ về trường hợp luật sư phản ứng lại với đại diện VKS, hội đồng xét xử nên có cách hành xử bất hợp tác. Thực tế gặp tình huống này, hầu hết các tòa đều phải hoãn xử dù biết rằng vụ án sẽ bị kéo dài. Một mặt tòa tìm hướng giải quyết, khắc phục để mở lại phiên xử, một mặt tòa làm việc lại với luật sư, thậm chí có tòa còn gửi công văn đề nghị đoàn luật sư, các cơ quan chức năng liên quan có biện pháp chấn chỉnh, xử lý luật sư bỏ về.

Lý giải về việc tại sao tòa không tiếp tục xét xử khi luật sư tự ý bỏ về, một thẩm phán Tòa Hình sự TAND TP.HCM cho biết: Việc luật sư tự ý rời phiên xử là lỗi của luật sư. Tuy nhiên, thân chủ của luật sư thì lại hoàn toàn không có lỗi, nếu tòa tiếp tục xử là tước bỏ quyền được nhờ người khác bào chữa hay bảo vệ của họ. Không chỉ là quyền lợi hợp pháp, chính đáng của bị cáo, người bị hại... bị ảnh hưởng, nếu tòa tiếp tục xử, nhiều khả năng bản án cũng bị xem xét lại nếu có khiếu nại.

Phản ứng tiêu cực

Trao đổi với chúng tôi, rất nhiều chuyên gia, trong đó có cả các luật sư đều không đồng tình với việc luật sư bỏ ngang phiên tòa để phản đối đại diện VKS, hội đồng xét xử. Đây là việc làm đáng trách, thiếu trách nhiệm với thân chủ, là phản ứng tiêu cực cần phải loại bỏ.

Theo các ý kiến này, Bộ luật Tố tụng hình sự có quy định về quyền, nghĩa vụ của người bào chữa đối với thân chủ. Theo đó, luật sư không được từ chối bào chữa nếu không có lý do chính đáng. Việc luật sư vì bất đồng với đại diện VKS hay hội đồng xét xử mà bỏ về khi đang xét hỏi là vi phạm nghĩa vụ của người bào chữa, vi phạm đạo đức hành nghề, cần phải kiến nghị đến đoàn luật sư để xem xét xử lý.

Luật sư Nguyễn Mạnh Hùng (Đoàn Luật sư TP.HCM) phân tích thêm: Tại phiên tòa, luật sư có quyền đưa ra yêu cầu và hội đồng xét xử cũng có quyền chấp nhận hay bác bỏ. Việc chấp nhận hay bác bỏ đó có thể đúng hoặc sai nhưng luật sư không thể vì thế mà bỏ về bởi họ vẫn còn có quyền khiếu nại về sau. Việc luật sư tự ý bỏ về giữa chừng sẽ làm ảnh hưởng đến quyền lợi của thân chủ, gây khó khăn cho hội đồng xét xử, gây tâm lý không tốt cho những người tham dự phiên tòa.

“Nhất là trong xu hướng cải cách tư pháp đang diễn ra hiện nay, luật sư, với vai trò của mình, càng phải có ý thức trách nhiệm hơn trong việc cùng VKS, tòa án và những người tham gia tố tụng xây dựng phiên tòa có chất lượng” - luật sư Hùng nhấn mạnh.

HOÀNG YẾN