Một trong những trở ngại lớn nhất của người lao động (NLĐ) VN đi làm việc ở nước ngoài là chi phí mà họ phải nộp quá cao. Các vấn đề liên quan đến lao động bỏ hợp đồng, trốn ra ngoài làm việc bất hợp pháp cũng xuất phát từ việc phải đóng chi phí cao...
Nhờ chi phí thấp, rất đông lao động VN muốn sang Hàn Quốc làm việc
Quá ít chương trình phi lợi nhuận
Trong số 40 thị trường xuất khẩu lao động (XKLĐ) của VN, trên danh nghĩa, Hàn Quốc là thị trường có chi phí thấp nhất nhờ thực hiện theo chương trình phi lợi nhuận. Cụ thể, ở thị trường này, từ năm 2005, trên thỏa thuận hợp tác cấp chính phủ, Bộ LĐ-TB-XH chủ trì, giao Trung tâm Lao động ngoài nước (OWC) tổ chức đưa lao động sang Hàn Quốc theo chương trình cấp phép lao động EPS. Vì đi theo chương trình phi lợi nhuận, nên chi phí thấp, trên dưới 700 USD/người; không phải tốn phí dịch vụ, phí môi giới. Tuy nhiên, không phải ai cũng may mắn được sang Hàn Quốc với chi phí thấp. Do tình trạng thao túng, mua bán chỉ tiêu xảy ra ở nhiều địa phương, rất nhiều NLĐ đã phải tốn một khoản chi phí cao gấp 10 lần so với quy định.
Trong khi đó, ở Nhật Bản, bên cạnh chương trình tu nghiệp sinh (TNS) của Cơ quan Hợp tác lao động quốc tế Nhật Bản (Jitco) với gần 100 doanh nghiệp (DN) XKLĐ của VN tham gia thì từ năm 2006, VN còn có chương trình phái cử TNS thông qua hợp tác giữa Hiệp hội Các DN nhỏ và vừa Nhật Bản (IMM Japan) và Bộ LĐ-TB-XH. Do đây cũng là chương trình phi lợi nhuận nên chi phí NLĐ tham gia không đáng kể, thậm chí sau khi hoàn thành hợp đồng trở về, NLĐ còn được hỗ trợ cả trăm triệu đồng tiền tái hòa nhập cộng đồng. Tuy thế, vì là chương trình nhỏ, ký kết với một tổ chức hiệp hội nên nhu cầu tiếp nhận lao động không cao, đến nay chỉ có khoảng hơn 1.000 lao động sang Nhật Bản.
Ở Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất, từ tháng 8-2009, trên cơ sở hợp tác cấp chính phủ, Bộ LĐ-TB-XH triển khai đơn hàng cung ứng 4.000 bảo vệ sang nước này. Đây có thể coi là bước đột phá của XKLĐ ở Trung Đông, bởi toàn bộ chi phí đào tạo, các chi phí khác NLĐ được đài thọ, chi phí thấp, hưởng lương cao. Song, vì nhiều lý do, chưa đầy một năm hợp tác, phần lớn lao động bị trả về và chương trình này xem như bị “khai tử”.
Chấp nhận giá cao trong cơ chế lệ thuộc
Ngoài 3 chương trình chi phí thấp nhưng chưa thực sự đáp ứng mong đợi của NLĐ như nói trên, hiện nay, phần đông lao động đi làm việc ở nước ngoài thông qua hợp đồng ký kết với DN dịch vụ XKLĐ. Điều đáng nói là ở hình thức này vì DN quá chú trọng đến lợi nhuận hoặc vì quá lệ thuộc vào công ty môi giới nước ngoài nên NLĐ phải tốn chi phí cao, thậm chí cao hơn rất nhiều so với quy định.
Ngay ở chương trình TNS của Jitco, từ trước đến nay, cơ quan này nghiêm cấm các nghiệp đoàn thu phí môi giới. Nhưng trong thực tế, DN vẫn thỏa thuận thu riêng phí môi giới của NLĐ với lý do không có phí môi giới, các nghiệp đoàn không ký hợp đồng. Riêng khoản phí dịch vụ, thông thường chủ sử dụng lao động Nhật Bản sẽ chi trả cho DN nhưng một số DN vẫn lợi dụng thu thêm của NLĐ (thu tương ứng mỗi năm làm việc một tháng lương cơ bản).
Ở thị trường Đài Loan, chi phí môi giới quy định được thống nhất giữa Bộ LĐ-TB-XH và Ủy ban Lao động Đài Loan là 1.500 USD đối với công nhân nhà máy, xây dựng và 800 USD/người đối với giúp việc gia đình, chăm sóc người bệnh. Nhưng thực tế, NLĐ phải tốn từ 3.000 USD – 4.000 USD/người cho chi phí này, nâng tổng chi phí lên 5.000 USD/người như hiện nay. Để hợp thức hóa các khoản thu chênh lệch, các DN đã ép NLĐ ký vào đơn mượn nợ. Vụ việc này được Ủy ban Lao động Đài Loan, Cục Quản lý Lao động ngoài nước xác nhận là có xảy ra và mới đây đã có văn bản yêu cầu DN chấn chỉnh.
Một lưu ý khác là càng sang các thị trường thu nhập cao, thị trường mới, NLĐ càng phải đóng chi phí cao. Ở thị trường Israel, khi mới triển khai chương trình này, từ giữa năm 2010, Công ty CP Nhân lực Toàn cầu Gmas chỉ thu tổng chi phí khoảng 4.000 USD/người. Nhưng chỉ trong một thời gian ngắn, với sự xuất hiện của một số DN khác, chi phí thực tế của NLĐ tăng lên 6.000 USD – 7.000 USD/người. Ở các thị trường khác như Mỹ, Canada... tổng chi phí một lao động phải đầu tư từ 12.000 USD – 15.000 USD, trong đó phí môi giới từ 7.000 USD/người trở lên, cao gấp đôi so với quy định...
Bao giờ lao động VN được đi làm việc ở nước ngoài với chi phí thấp? Từ nhiều năm nay, cơ quan quản lý Nhà nước, cụ thể là Bộ LĐ-TB-XH, Cục Quản lý Lao động ngoài nước chưa đưa ra được câu trả lời.
| Lao động VN đóng phí cao nhất Liên quan đến việc quản lý phí, ông Nguyễn Ngọc Quỳnh, Cục trưởng Cục Quản lý Lao động ngoài nước, cho biết đã ban hành rất nhiều văn bản hướng dẫn và thường xuyên nhắc nhở các DN thực hiện đúng quy định, thậm chí xử lý nghiêm DN, nếu phát hiện. Thế nhưng trên thực tế, từ nhiều năm qua, lao động VN vẫn phải gồng mình gánh phí cao, cao nhất so với các nước XKLĐ cùng khu vực như Thái Lan, Philippines, Campuchia, Indonesia... |
»
Tin Tức
»
Nghề nghiệp
»
Việc làm
Đang truy cập :
59
Hôm nay :
13993
Tháng hiện tại
: 256752
Tổng lượt truy cập : 30105312
Xem phản hồi
Gửi phản hồi