Quyết định và hành vi hành chính: Đối tượng khởi kiện trong vụ án hành chính

Để giúp người dân hiểu và xác định đúng đối tượng khởi kiện trong vụ án hành chính là vấn đề có ý nghĩa rất lớn, không chỉ trong việc giải quyết đúng đắn vụ án hành chính mà còn giúp họ bảo vệ tốt nhất quyền, lợi ích chính đáng của mình trong mối quan hệ giữa công dân với các cơ quan nhà nước.

Với bài viết này, tôi xin làm sáng tỏ đâu là QĐHC, đâu là HVHC thuộc đối tượng khởi kiện trong các vụ án hành chính để công dân hiểu đúng quy định pháp luật.

Theo Điều 28 LuậtTố tụng hành chính, thì các khiếu kiện thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án, gồm:

- Khiếu kiện QĐHC, HVHC, trừ các QĐHC, HVHC thuộc phạm vi bí mật nhà nước trong các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, ngoại giao theo danh mục do Chính phủ quy định (Nghị định số 49/2012/NĐ-CP ngày 04/6/2012) và các QĐHC, HVHC mang tính nội bộ của cơ quan, tổ chức.

- Khiếu kiện về danh sách cử tri bầu cử đại biểu Quốc hội, danh sách cử tri bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân.

- Khiếu kiện quyết định kỷ luật buộc thôi việc công chức giữ chức vụ từ Tổng Cục trưởng và tương đương trở xuống.

- Khiếu kiện quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh.

1. Nhận diện QĐHC là đối tượng khởi kiện:

- QĐHC là văn bản do cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác hoặc người có thẩm quyền trong các cơ quan, tổ chức đó ban hành, quyết định về một vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể (khoản 1 điều 3 Luật TTHC).

Đồng thời theo khoản 1, Điều 1 của Nghị quyết số 02/2011/NQ-HĐTP ngày 29/7/2011 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về hướng dẫn thi hành Luật TTHC thì QĐHC được hiểu là văn bản được thể hiện dưới hình thức quyết định hoặc dưới các hình thức khác nhưthông báo, kết luận, công văn... do cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác hoặc người có thẩm quyền trong các cơ quan, tổ chức đó ban hành có chứa đựng nội dung của QĐHC được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể về một vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính mà người khởi kiện cho rằng quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm (trừ những văn bản thông báo của cơ quan, tổ chức hoặc người có thẩm quyền của cơ quan, tổ chức trong việc yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức bổ sung, cung cấp hồ sơ, tài liệu có liên quan đến việc giải quyết, xử lý vụ việc cụ thể theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức đó). Như vậy, QĐHC được cụ thể, bao gồm:

- QĐHC được cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan, tổ chức đó ban hành trong khi giải quyết, xử lý những việc cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính.

- QĐHC được ban hành sau khi có khiếu nại và có nội dung sửa đổi, bổ sung, thay thế, huỷ bỏ một phần hoặc toàn bộ QĐHC nói ở phần trên (quyết định giải quyết khiếu nại).

 Vấn đề cần phải xác định thêm là loại quyết định giải quyết khiếu nại nào thuộc đối tượng khởi kiện vụ án hành chính, loại quyết định nào không. Theo cách hiểu của tôi về vấn đề này, không phải mọi quyết định giải quyết khiếu nại của cơ quan hành chính đều là đối tượng khởi kiện của vụ án hành chính. Cụ thể: Nếu quyết định giải quyết khiếu nại được ban hành theo quy định của Luật Khiếu nại chỉ xem xét tính đúng sai của nội dung khiếu nại mà không làm thay đổi nội dung của QĐHC, HVHC bị khiếu nại thì không phải là đối tượng khởi kiện của vụ án hành chính. Ngược lai, nếu quyết định giải quyết đơn khiếu nại mà nó làm thay đổi nội dung của QĐHC, HVHC bị khiếu nại, thì quyết định đó được xem là đối tượng khởi kiện của vụ án hành chính, cùng với QĐHC, HVHC bị khiếu nại ban đầu.

(Còn tiếp…)

Quỳnh Ly
Thứ sáu, 30 Tháng 8 2013